Alacak Vadesi (AV), nakit akışı yönetimi ve iyileştirilmesi için kullanılabilecek az bilinen temel göstergelerden biridir. Alacak risklerinizi etkili ve dengeli bir şekilde yönetebilmek için aşağıda bu göstergeyi yakından inceledik.
Belirli bir şirket için AV, şirketin kestiği ticari faturalardan doğan alacaklarını topladığı ortalama süredir. Kredili satış sık başvurduğunuz bir yöntemse bu gösterge, alacaklarınızı zamanında tahsil edebilme yeteneğinizin ölçütü sayılan önemli bir göstergedir.
AV'yi nasıl hesaplayacağınızı merak ediyorsanız, belirli bir zaman aralığı için AV formülü aşağıdaki gibidir:
AV= (ticari alacaklar / toplam satış) * gün sayısı
Örneğin, Ocak ayı boyunca, Star Fresh Ltd 50.000£ değerinde mal satmış olsun ve ay sonunda bilançosunda, alacak hesabı 35.000£ borçlu olsun (35.000£ alacağı olsun). Bu durumda AV değeri: (35.000 / 50.000) * 31 = 22,3 gün olur. Bu, bir satış yapıldıktan sonra Star Fresh Ltd'nin ödemeyi tahsil etmesinin Ocak ayında ortalama 22 gün sürdüğü anlamına gelir.
ÖV (Ödeme Vadesi / Borçlarınızı ödeme süreniz) ise AV’nin ayna göstergesi sayılır: faturalarınızı ödemenizin ortalama kaç gün sürdüğünü gösterir.
ÖV = (ticari borçlar/ satılan malların maliyeti) * gün sayısı
Örneğin, 2019 yılı boyunca, Star Fresh şirketinin SMM (satılan malların maliyeti) için 280.000£’luk harcama yaptığını varsayalım ve yıl sonunda bilançosunda, ödemesi gereken 30.000£ ticari borç olsun.
ÖV değeri: (30.000 / 280.000) * 365 = 39,1 gün olur. Bu, Star Fresh Ltd'nin faturalarını, tedarikçilerine, bayilerine vb. ortalama 39 günde ödediği anlamına gelir.
AV, ticari alacaklarınızı nakde dönüştürme yeteneğinizi değerlendirmenize olanak tanır. Bunlar, stoklar ile birlikte işletme sermayenizin ana unsurlarını oluşturur.
AV'niz ne kadar yüksekse, işletme sermayesi gereksiniminiz o kadar büyük ve serbest nakdiniz o kadar az olur.
Bu açıdan AV, şirketinizin mali sağlığının önemli bir göstergesidir. Son aylarda AV’niz kötüleştiyse, bunun bir tesadüf olmadığı ve küresel ölçekte çoğu şirketin aynı şeyi yaşadığı bilinmeli.
Covid-19 ile, ortalama küresel Alacak Vadesi (AV) son on yılın en yüksek seviyesi olarak 2020 yılında +2 gün artışla 66 güne ve 2021 yılında ise +2 gün daha artışla 68'e çıkacak.
AV’nizi hesapladıktan sonra onun ne anlama geldiğini anlamak da önemlidir.
AV iyileştirmesinin anlamı iş stratejinize bağlıdır. Teorik olarak, kredili satış yapmaya alışkın bir şirket için veya sektörler için daha yüksek AV'ler normaldir.
İşletme sermayesinde olduğu gibi, AV'deki bir dönemden diğerine değişim miktarı, AV’nin mutlak değerinden daha önemlidir.
Örnek 1: A Şirketi, iç piyasasında genellikle ortalama 10 günlük AV’lerle kredili satış yapmaya alışkın. Ancak şu anda pazarını büyütmek amacıyla yurtdışına açılıyor ve oradaki büyük müşterilerinden birinin faturalarını ödemesi yaklaşık bir ay kadar daha uzun sürüyor. A şirketinin ortalama AV'si 10 günden 15 güne çıkacak.
Örnek 2: B şirketinin sadık ve düzenli müşterileri var ve genellikle bir aylık bir ödeme süresine izin veriyor. AV'si birkaç aydır yaklaşık 30 gün civarında sabit kalmıştır.
Bu durumda, daha düşük bir AV'ye sahip olmasına rağmen (B şirketine göre ödemelerini daha çabuk alıyor olsa da) A şirketi özellikle dikkatli olmalıdır çünkü AV’sinin kötüleşmesi serbest nakit akışının da kötüleşmesi anlamına gelir. Ancak, B şirketi sadık ve düzenli müşterilere sahip olduğundan ortalama AV’sinin farkındadır ve bunu öngörebilmiştir.
Finansal olarak bakıldığında, AV'yi düşürmek her zaman iyidir. Bununla birlikte, müşterilerinize cazip kredili satış imkanları sunmak ticari olarak yararlı olabilir ve bu da otomatik olarak AV’nizi yükseltecektir. Cazip şartlar sunarken mali durumunuzu da güvenceye alacak en iyi denge noktasını bulmak için, ödeme koşullarının nasıl müzakere edileceğini değerlendirin.
Yeri gelmişken belirtmenin faydası var: AV rakamlarınızı sizinkine benzer şirketlerle karşılaştırmanız önerilir. AV'niz, ülkenizdeki ortalama bir yana, sektörünüzdeki ortalamanın bile çok üstündeyse, bir sorununuz var demektir!
En yüksek AV'ye sahip sektörler ( genelde 65 gün olan ortalamaya kıyasla) 80 günden fazla vadeyle; inşaat, elektronik ve makinedir. Daha fazla bilgi için iflas raporumuzu okuyun.
Yeni bir pazara açılmadan önce, iş stratejinizin yeterli olabilmesi için gireceğiniz ülkede sektörünüze ait ortalama AV’yi kontrol etmeniz gerekir.
Ortalama AV ülkeden ülkeye ciddi değişiklik gösterebilir: Yeni Zelanda'da 44 gün ile en düşük vadeden Çin'de 90 güne kadar çıkan en yüksek vadeye kadar. Covid-19 raporlarımızı okuyabilirsiniz.
AV dahil olmak üzere ülkenizdeki önemli iflas göstergelerini takip edebilmeniz için oluşturduğumuz Alacaklarınıza Dikkat aracımıza göz atın.
İş stratejinizi belirlemek size kalmış olsa da amaç, işletmenizin ve şirketinizin durumuna uygun bir AV hedefi tanımlamaktır.
Bunun için aşağıdaki kriterleri değerlendirebilirsiniz:
- Müşterilerinizin güvenilirliği: onları ne kadar iyi tanıyorsunuz? Sizinle veya diğer tedarikçilerle olan ödeme geçmişleri nasıl? Daha fazla bilgi için, ABD web sitemizdeki müşterilerinizin kredi itibarını nasıl değerlendirirsiniz makalemizi okuyun.
- İşletme sermayenizde son dönemdeki değişiklikler: son aylarda artış oldu mu? Serbest nakit akışınızın azalmasına dayanabilir misiniz, bu işletmenizi nasıl etkiler? Nakit akışı hakkında daha ayrıntılı bilgi için Nakit akışınızı nasıl korursunuz?Türkçe e-kitabımıza göz atın.
Hedef AV'nizi belirledikten sonra, amaç elinizden geldiğince ona bağlı kalmak ve özellikle yeni müşterilerle çalışmaya başladığınızda veya yeni bir pazara açıldığınızda onu düzenli olarak gözden geçirmektir.
AV'nizi birkaç şekilde geliştirebilirsiniz:
- Daha iyi ödeme koşulları için pazarlık yapın: ödeme sürelerini kısaltın, avans ödeme isteyin, erken alacağınız ödemeler için indirimler sunun…
- Faturalama süreçlerinizi güçlendirin: AV'yi iyileştirmek genellikle, faturaların zamanında kesilmesine, gerekli tüm bilgileri içermesine ve hatasız olmasına odaklanmayı gerektirir.
- Alacak hesaplarınızın takibini iyileştirin: Alacak hesaplarınızı takip edin. Müşterilerinize ödenmemiş faturaları hatırlatmak için, alacak hesaplarınızı etkili bir şekilde izlemeye yönelik yatırım yapın. Gerekirse bir borç tahsilat kuruluşu aracılığıyla net bir tahsilat süreci tanımlayın.
Ticari alacak sigortası, AV'nizin istikrarını korumak için en etkili çözümlerden biri olmaya devam etmektedir. Ticari alacak sigortası ile, alacağınızı tahsil edemediğiniz durumlar için sigortalı olursunuz. Böylece, potansiyel bir şüpheli alacağın işletme sermayeniz üzerinde olumsuz bir etki yaratmayacağına dair garantiniz olur. Daha fazla bilgi edinmek için ticari alacak sigortası nakit akışınızı nasıl korur makalemizi okuyun.
Sonuç olarak, önemli olan AV’nizi azaltmak değil kontrol altında tutmaktır: Yükselen AV, faturalama ve alacak tahsilat sürecinizin artık kontrolünüzden çıktığının ve mali sağlığınızın kötüleştiğinin bir işaretidir. Bu nedenle, bir yandan AV’yi sürekli takip ederek onu iyileştirmeye çalışmak, diğer yandan da müşterilerle iyi ilişkiler sürdürebilmek önemlidir.