Dzięki ogromnemu zastrzykowi środków finansowanych przez państwo, przeznaczonych na rynki globalne, wiele firm nie musiało zmagać się w ostatnim okresie z opóźnieniami w płatnościach i niewypłacalnością, jak miało to miejsce wcześniej. Niemniej jednak, jak podkreślamy to w naszym artykule Ryzyko niewypłacalności: zrozumienie efektu domina Covid-19, ta sytuacja nie będzie trwać długo.
Oczekuje się, że rządy zaczną w tym roku wycofywać pomoc państwową, co oznacza, że wyzwaniem stojącym obecnie przed prezesami i dyrektorami finansowymi jest rozpoznanie klientów i dostawców wysokiego ryzyka, w celu ochrony swojej firmy przed niewypłacalnością.
Różnice między ryzykiem niewypłacalności klienta i dostawcy
Ryzyko związane z niewypłacalnością klientów jest oczywiste: bez odpowiedniej ochrony Twojej firmie grozi nie tylko potencjalnie katastrofalna strata finansowa, jeśli sprzedajesz na warunkach kredytowych, ale istnieje również możliwość przewlekłego (i kosztownego) postępowania sądowego. W międzyczasie, ryzyko związane z niewypłacalnością dostawców może wydawać się mniej bezpośrednie, ale może ono mieć równie negatywne skutki - od utraconych zaliczek i depozytów po przerwanie produkcji oraz świadczenia usług, co z kolei może również prowadzić do niewypłacalności przedsiębiorstwa.
Identyfikacja ryzyka niewypłacalności w łańcuchu dostaw ma kluczowe znaczenie, ale jak dokładnie wyglądają firmy klientów i dostawców o szczególnie wysokim ryzyku ze względu na pandemię Covid i czy są one łatwe do wykrycia?
Nasze wskazówki dotyczące identyfikowania klientów szczególnie wrażliwych z powodu pandemii Covid
Zdaniem Marine Bochot, Head of Group Credit Underwriting w firmie Euler Hermes, identyfikacja klientów szczególnie wrażliwych z powodu pandemii Covid może być skomplikowana, ponieważ często wiąże się z konicznością ułożenia prawdziwej układanki obejmującej szereg czynników, które w połączeniu ze sobą zwiększają ryzyko niewypłacalności firmy.
Marine wyjaśnia, że jednym z kluczowych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia efektu domina w odniesieniu do niewypłacalności jest sektor, w którym klient prowadzi swoją działalność. „Dla przykładu, przedsiębiorstwa z branży hotelarskiej, detalicznej sprzedaży artykułów niespożywczych, przemysłu lotniczego i motoryzacyjnego stanowią obecnie większe ryzyko niewypłacalności”. „Ma to miejsce dlatego, że granice zostały zamknięte, ruch drogowy był minimalny, mobilność została wstrzymana, ludzie nie mogli się spotykać ani przemieszczać, a także nie byli w stanie konsumować lub zmienili swoje przyzwyczajenia konsumpcyjne - na przykład kupując w Internecie”.
„W rzeczywistości, wiele przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorach, które polegają na wymianie fizycznej i interakcjach społecznych w zakresie towarów i usług, zostało dotkniętych przez kryzys Covid jako pierwsze. Dlatego firmy te bardziej intensywnie odczuwały potrzebę szybkiego dostosowania swoich modeli operacyjnych i struktury kosztów. Firmy, którym brakuje tej elastyczności, są bardziej narażone na niewypłacalność i potencjalny efekt domina w łańcuchu dostaw”.
Najlepszym tego przykładem jest branża pasażerskich linii lotniczych. Linie lotnicze, które dysponowały zwinnością i elastycznością w zakresie przekształcenia lub przeniesienia części działalności z obsługi pasażerów na transport towarowy radziły sobie podczas pandemii znacznie lepiej.
Czynniki ryzyka niewypłacalności firm
W naszym najnowszym raporcie Jak zaszczepić gospodarkę podkreślamy konieczność zwrócenia uwagi na wrażliwość poszczególnych sektorów. Podkreśla on, że efekt domina niewypłacalności przedsiębiorstw może mieć poważne konsekwencje dla firm już w drugiej połowie 2021 r., a większość branż nie powróci do poziomu obrotów i rentowności sprzed kryzysu aż do początku 2022 r. Niemniej jednak, transport lotniczy (sprzęt i usługi) oraz handel detaliczny artykułami niespożywczymi wyraźnie znajdują się w jeszcze bardziej niekorzystnej sytuacji i prawdopodobnie nie powrócą do poziomu sprzed kryzysu aż do 2023 r., przez co firmy z tych sektorów będą bardziej podatne na efekt domina i będą ponosić większe ryzyko jako klienci. Inne czynniki zwiększające wrażliwość przedsiębiorstw na ryzyko obejmują duże uzależnienie od handlu międzynarodowego i brak wystarczających inwestycji w zakresie transformacji cyfrowej.
Firmy o znacznie osłabionych bilansach i słabych przepływach pieniężnych to kolejna czerwona flaga, stanowiąca ostrzeżenie dla dyrektorów finansowych i ich menedżerów kredytowych. Ta kategoria ryzyka obejmuje klientów łańcucha dostaw, którzy już mają do czynienia z wysokim zadłużeniem lub obciążonych wysokimi odsetkami oraz wysoką strukturą kosztów stałych. Obejmuje ona również firmy z niskimi marżami operacyjnymi oraz te, które mają trudności z wywiązywaniem się ze swoich zobowiązań finansowych.
Marine mówi: „Firmy najbardziej narażone w tej grupie to te, które nie były wystarczająco szybkie, aby zabezpieczyć sobie pożyczki gwarantowane przez państwo. Firmy znajdujące się w trudnej sytuacji bez wsparcia państwa zazwyczaj mają obecnie do czynienia z bankami, które niechętnie oferują kredyty dotyczące ryzyka o średnim profilu kredytowym. To stawia je w jeszcze trudniejszej sytuacji ”.
Jak rozpoznać oznaki ryzyka niewypłacalności firmy i jej trudności finansowych
Jeśli chodzi o sygnały ostrzegawcze dotyczące problemów finansowych i niewypłacalności wśród klientów, należy zadać sobie następujące pytania dotyczące firm, z którymi prowadzisz transakcje. Punkty te tworzą ruchomą skalę, na której przedstawione zostały poszczególne problemy w kolejności odpowiadającej ich rosnącemu znaczeniu. Ogólnie rzecz biorąc, im więcej jest odpowiedzi „tak” na te pytania, tym wyższy jest poziom ryzyka firmy.
• Czy płatność faktur zajmuje obecnie Twojemu klientowi więcej czasu?
• Czy zwrócił się z prośbą o renegocjację umów?
• Czy występuje tendencja do opóźnień w dostawach… a nawet inicjowania sporów z tego tytułu?
• Czy instytucje finansowe odmawiają wsparcia klientowi podczas odnawiania umów?
• Czy klient próbował przejść na alternatywne źródła finansowania?
• Czy kurs jego akcji jest niski? Czy ma tendencję spadkową?
• Czy wzrosły ceny swapów zabezpieczenia ryzyka kredytowego (CDS)?
• Czy Twój klient stracił ostatnio ważnego klienta/dostawcę?
• Czy pojawiły się na jego temat negatywne informacje w prasie?
• Czy któryś z członków wysokich szczebli zarządzania jego firmy nieoczekiwanie zrezygnował?
• Czy Twój klient nie jest w stanie płacić pensji swoim pracownikom/składek na ubezpieczenie społeczne?
• Czy zatrudnił doradców do spraw restrukturyzacji?
Marine uważa, że w obecnej sytuacji gospodarczej, znajomość i świadomość ryzyka ma pierwszorzędne znaczenie. Jak mówi: „Sytuacja jest złożona, więc musisz mieć pełne informacje w zakresie 360 stopni na temat tego, co dzieje się wokół Twojej firmy i jej partnerów. Oznacza to konieczność bacznego przyglądania się wszystkim czynnikom, które mogą prowadzić do niewypłacalności firmy i uwzględnienie ich w strategii zarządzania relacjami handlowymi”.
Uzyskanie tak szczegółowych informacji nie jest łatwe, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, których zasoby mogą być ograniczone, w szczególności w czasach tak trudnych pod względem ekonomicznym. Niemniej jednak, ponieważ domino niewypłacalności firm może nastąpić już od drugiej połowy 2021 r., istotne jest, aby wszystkie firmy były w pełni świadome otoczenia, w którym działają.
Dlaczego warto zwrócić szczególną uwagę na predykcyjną ochronę przed ryzykiem niewypłacalności firm
Marine podsumowuje: „Jeśli masz ubezpieczenie kredytu kupieckiego, pozostań w bliskim kontakcie ze swoim ubezpieczycielem. Nie tylko jest on dostawcą informacji, ale także uczestnikiem rynku, więc w jego interesie leży zapewnienie odpowiedniego poziomu zrozumienia sytuacji, aby skutecznie zarządzać ryzykiem dotyczącym łańcucha dostaw i odzyskiwać potencjalne złe długi. Jeśli nie masz ubezpieczenia kredytu kupieckiego, zdecydowanie polecam jak najszybsze ubezpieczenie się. Jeśli jednak jesteś zdeterminowany, aby nie korzystać z takiego ubezpieczenia, powinieneś przynajmniej korzystać z raportów oceniających ryzyko w odniesieniu do partnerów biznesowych, ponieważ w większości przypadków obejmują one szacunek prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez danego klienta.”
Uproszczeniem byłoby myślenie, że ubezpieczenie kredytu kupieckiego zaczyna się i kończy wraz ze składkami i wypłatami. Branża koncentruje się w coraz większym stopniu na profilaktyce predykcyjnej. Innymi słowy, skuteczny ubezpieczyciel kredytu kupieckiego zrobi wszystko, co w jego mocy, aby zidentyfikować partnerów handlowych wysokiego ryzyka i przerwać łańcuch potencjalnych upadłości, zanim będzie on mógł się rozpocząć. Na przykład, nasze oceny ryzyka są opracowywane w oparciu o dane pochodzące z naszej firmowej sieci wywiadu gospodarczego, która analizuje codzienne zmiany wypłacalności przedsiębiorstw stanowiących 92% światowego PKB.
Gdy firmy staną w obliczu reakcji łańcuchowej niewypłacalności w ramach globalnych łańcuchów dostaw, dane o tak dużej szczegółowości pozwolą zachować zaufanie niezbędne w wymianie handlowej, a płatności będą realizowane bez względu na sytuację.
W trzecim artykule z naszej serii dotyczącej efektu domina niewypłacalności spowodowanych pandemią Covid-19 koncentrujemy się na proaktywnych krokach, które firmy powinny podjąć, aby zapewnić sobie ochronę przed ryzykiem dotyczącym łańcucha dostaw. Obejmuje to najlepsze strategie zmniejszania ryzyka w odniesieniu do prowadzonej działalności i partnerstwa, które możesz stworzyć, aby osiągnąć nowy poziom świadomości ryzyka.
Oczekuje się, że rządy zaczną w tym roku wycofywać pomoc państwową, co oznacza, że wyzwaniem stojącym obecnie przed prezesami i dyrektorami finansowymi jest rozpoznanie klientów i dostawców wysokiego ryzyka, w celu ochrony swojej firmy przed niewypłacalnością.
Różnice między ryzykiem niewypłacalności klienta i dostawcy
Ryzyko związane z niewypłacalnością klientów jest oczywiste: bez odpowiedniej ochrony Twojej firmie grozi nie tylko potencjalnie katastrofalna strata finansowa, jeśli sprzedajesz na warunkach kredytowych, ale istnieje również możliwość przewlekłego (i kosztownego) postępowania sądowego. W międzyczasie, ryzyko związane z niewypłacalnością dostawców może wydawać się mniej bezpośrednie, ale może ono mieć równie negatywne skutki - od utraconych zaliczek i depozytów po przerwanie produkcji oraz świadczenia usług, co z kolei może również prowadzić do niewypłacalności przedsiębiorstwa.
Identyfikacja ryzyka niewypłacalności w łańcuchu dostaw ma kluczowe znaczenie, ale jak dokładnie wyglądają firmy klientów i dostawców o szczególnie wysokim ryzyku ze względu na pandemię Covid i czy są one łatwe do wykrycia?
Nasze wskazówki dotyczące identyfikowania klientów szczególnie wrażliwych z powodu pandemii Covid
Zdaniem Marine Bochot, Head of Group Credit Underwriting w firmie Euler Hermes, identyfikacja klientów szczególnie wrażliwych z powodu pandemii Covid może być skomplikowana, ponieważ często wiąże się z konicznością ułożenia prawdziwej układanki obejmującej szereg czynników, które w połączeniu ze sobą zwiększają ryzyko niewypłacalności firmy.
Marine wyjaśnia, że jednym z kluczowych czynników zwiększających ryzyko wystąpienia efektu domina w odniesieniu do niewypłacalności jest sektor, w którym klient prowadzi swoją działalność. „Dla przykładu, przedsiębiorstwa z branży hotelarskiej, detalicznej sprzedaży artykułów niespożywczych, przemysłu lotniczego i motoryzacyjnego stanowią obecnie większe ryzyko niewypłacalności”. „Ma to miejsce dlatego, że granice zostały zamknięte, ruch drogowy był minimalny, mobilność została wstrzymana, ludzie nie mogli się spotykać ani przemieszczać, a także nie byli w stanie konsumować lub zmienili swoje przyzwyczajenia konsumpcyjne - na przykład kupując w Internecie”.
„W rzeczywistości, wiele przedsiębiorstw prowadzących działalność w sektorach, które polegają na wymianie fizycznej i interakcjach społecznych w zakresie towarów i usług, zostało dotkniętych przez kryzys Covid jako pierwsze. Dlatego firmy te bardziej intensywnie odczuwały potrzebę szybkiego dostosowania swoich modeli operacyjnych i struktury kosztów. Firmy, którym brakuje tej elastyczności, są bardziej narażone na niewypłacalność i potencjalny efekt domina w łańcuchu dostaw”.
Najlepszym tego przykładem jest branża pasażerskich linii lotniczych. Linie lotnicze, które dysponowały zwinnością i elastycznością w zakresie przekształcenia lub przeniesienia części działalności z obsługi pasażerów na transport towarowy radziły sobie podczas pandemii znacznie lepiej.
Czynniki ryzyka niewypłacalności firm
W naszym najnowszym raporcie Jak zaszczepić gospodarkę podkreślamy konieczność zwrócenia uwagi na wrażliwość poszczególnych sektorów. Podkreśla on, że efekt domina niewypłacalności przedsiębiorstw może mieć poważne konsekwencje dla firm już w drugiej połowie 2021 r., a większość branż nie powróci do poziomu obrotów i rentowności sprzed kryzysu aż do początku 2022 r. Niemniej jednak, transport lotniczy (sprzęt i usługi) oraz handel detaliczny artykułami niespożywczymi wyraźnie znajdują się w jeszcze bardziej niekorzystnej sytuacji i prawdopodobnie nie powrócą do poziomu sprzed kryzysu aż do 2023 r., przez co firmy z tych sektorów będą bardziej podatne na efekt domina i będą ponosić większe ryzyko jako klienci. Inne czynniki zwiększające wrażliwość przedsiębiorstw na ryzyko obejmują duże uzależnienie od handlu międzynarodowego i brak wystarczających inwestycji w zakresie transformacji cyfrowej.
Firmy o znacznie osłabionych bilansach i słabych przepływach pieniężnych to kolejna czerwona flaga, stanowiąca ostrzeżenie dla dyrektorów finansowych i ich menedżerów kredytowych. Ta kategoria ryzyka obejmuje klientów łańcucha dostaw, którzy już mają do czynienia z wysokim zadłużeniem lub obciążonych wysokimi odsetkami oraz wysoką strukturą kosztów stałych. Obejmuje ona również firmy z niskimi marżami operacyjnymi oraz te, które mają trudności z wywiązywaniem się ze swoich zobowiązań finansowych.
Marine mówi: „Firmy najbardziej narażone w tej grupie to te, które nie były wystarczająco szybkie, aby zabezpieczyć sobie pożyczki gwarantowane przez państwo. Firmy znajdujące się w trudnej sytuacji bez wsparcia państwa zazwyczaj mają obecnie do czynienia z bankami, które niechętnie oferują kredyty dotyczące ryzyka o średnim profilu kredytowym. To stawia je w jeszcze trudniejszej sytuacji ”.
Jak rozpoznać oznaki ryzyka niewypłacalności firmy i jej trudności finansowych
Jeśli chodzi o sygnały ostrzegawcze dotyczące problemów finansowych i niewypłacalności wśród klientów, należy zadać sobie następujące pytania dotyczące firm, z którymi prowadzisz transakcje. Punkty te tworzą ruchomą skalę, na której przedstawione zostały poszczególne problemy w kolejności odpowiadającej ich rosnącemu znaczeniu. Ogólnie rzecz biorąc, im więcej jest odpowiedzi „tak” na te pytania, tym wyższy jest poziom ryzyka firmy.
• Czy płatność faktur zajmuje obecnie Twojemu klientowi więcej czasu?
• Czy zwrócił się z prośbą o renegocjację umów?
• Czy występuje tendencja do opóźnień w dostawach… a nawet inicjowania sporów z tego tytułu?
• Czy instytucje finansowe odmawiają wsparcia klientowi podczas odnawiania umów?
• Czy klient próbował przejść na alternatywne źródła finansowania?
• Czy kurs jego akcji jest niski? Czy ma tendencję spadkową?
• Czy wzrosły ceny swapów zabezpieczenia ryzyka kredytowego (CDS)?
• Czy Twój klient stracił ostatnio ważnego klienta/dostawcę?
• Czy pojawiły się na jego temat negatywne informacje w prasie?
• Czy któryś z członków wysokich szczebli zarządzania jego firmy nieoczekiwanie zrezygnował?
• Czy Twój klient nie jest w stanie płacić pensji swoim pracownikom/składek na ubezpieczenie społeczne?
• Czy zatrudnił doradców do spraw restrukturyzacji?
Marine uważa, że w obecnej sytuacji gospodarczej, znajomość i świadomość ryzyka ma pierwszorzędne znaczenie. Jak mówi: „Sytuacja jest złożona, więc musisz mieć pełne informacje w zakresie 360 stopni na temat tego, co dzieje się wokół Twojej firmy i jej partnerów. Oznacza to konieczność bacznego przyglądania się wszystkim czynnikom, które mogą prowadzić do niewypłacalności firmy i uwzględnienie ich w strategii zarządzania relacjami handlowymi”.
Uzyskanie tak szczegółowych informacji nie jest łatwe, zwłaszcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, których zasoby mogą być ograniczone, w szczególności w czasach tak trudnych pod względem ekonomicznym. Niemniej jednak, ponieważ domino niewypłacalności firm może nastąpić już od drugiej połowy 2021 r., istotne jest, aby wszystkie firmy były w pełni świadome otoczenia, w którym działają.
Dlaczego warto zwrócić szczególną uwagę na predykcyjną ochronę przed ryzykiem niewypłacalności firm
Marine podsumowuje: „Jeśli masz ubezpieczenie kredytu kupieckiego, pozostań w bliskim kontakcie ze swoim ubezpieczycielem. Nie tylko jest on dostawcą informacji, ale także uczestnikiem rynku, więc w jego interesie leży zapewnienie odpowiedniego poziomu zrozumienia sytuacji, aby skutecznie zarządzać ryzykiem dotyczącym łańcucha dostaw i odzyskiwać potencjalne złe długi. Jeśli nie masz ubezpieczenia kredytu kupieckiego, zdecydowanie polecam jak najszybsze ubezpieczenie się. Jeśli jednak jesteś zdeterminowany, aby nie korzystać z takiego ubezpieczenia, powinieneś przynajmniej korzystać z raportów oceniających ryzyko w odniesieniu do partnerów biznesowych, ponieważ w większości przypadków obejmują one szacunek prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania przez danego klienta.”
Uproszczeniem byłoby myślenie, że ubezpieczenie kredytu kupieckiego zaczyna się i kończy wraz ze składkami i wypłatami. Branża koncentruje się w coraz większym stopniu na profilaktyce predykcyjnej. Innymi słowy, skuteczny ubezpieczyciel kredytu kupieckiego zrobi wszystko, co w jego mocy, aby zidentyfikować partnerów handlowych wysokiego ryzyka i przerwać łańcuch potencjalnych upadłości, zanim będzie on mógł się rozpocząć. Na przykład, nasze oceny ryzyka są opracowywane w oparciu o dane pochodzące z naszej firmowej sieci wywiadu gospodarczego, która analizuje codzienne zmiany wypłacalności przedsiębiorstw stanowiących 92% światowego PKB.
Gdy firmy staną w obliczu reakcji łańcuchowej niewypłacalności w ramach globalnych łańcuchów dostaw, dane o tak dużej szczegółowości pozwolą zachować zaufanie niezbędne w wymianie handlowej, a płatności będą realizowane bez względu na sytuację.
W trzecim artykule z naszej serii dotyczącej efektu domina niewypłacalności spowodowanych pandemią Covid-19 koncentrujemy się na proaktywnych krokach, które firmy powinny podjąć, aby zapewnić sobie ochronę przed ryzykiem dotyczącym łańcucha dostaw. Obejmuje to najlepsze strategie zmniejszania ryzyka w odniesieniu do prowadzonej działalności i partnerstwa, które możesz stworzyć, aby osiągnąć nowy poziom świadomości ryzyka.
